تفسیر داده های گرانی ساختارهای زیرسطحی باستانی در تپه حصار دامغان

چکیده استفاده از روش‌های ژئوفیزیکی در کاوش‌های باستان‌شناسی جهت تعیین مرز بی‌هنجاری قبل از حفاری می‌تواند مفید و مؤثر باشد. در این میان به دلیل نداشتن اثرات مخرب محیطی روش گرانی‌سنجی یکی از روش‌های پرکاربرد می‌باشد. در گرانی سنجی تباین چگالی بین دیواره‌ها و اتاقک‌ها مورد مطالعه قرار می‌گیرد. در این مقاله از داده‌های گرانی و فیلترهای فازی‌ جهت بررسی دیواره‌های ساختارهای زیرسطحی در محوطه باستانی تپه حصار دامغان استفاده شده است. در این راستا علاوه بر فیلترهای زاویه تمایل، نقشه تتا، لاپلاسین، تانژانت‌ هایپرپولیک، از یک فیلتر جدید برای تفکیک و بارزسازی ساختارهای زیرسطحی در داده‌های مصنوعی و داده‌های واقعی محوطه باستانی تپه‌حصار استفاده گردید. فیلتر جدید نسبت مشتق به‌هنجار نامیده شده که با نرمال کردن مجموع مشتق‌های متعامد در راستای محورهای افقی به دست می‌آید. نتایج حاصل از بررسی‌ داده‌های گرانی تپه‌حصار نشان می‌دهد که تفکیک و بارزسازی دیواره‌ها و اتاقک‌ها در محدوده برداشت با نتایج حفاری‌های انجام شده توسط گروه باستان شناسی انطباق بالایی دارد.